Najczęściej stosowana miarą hałasu jest poziom dźwięku wyrażany w decybelach dB Zakres spotykanych w środowisku poziomów dźwięku jest dość rozległy, począwszy od wartości progowych, tj. poziomu 0 dB, będących jeszcze w stanie wywołać u człowieka wrażenie słuchowe (próg słyszalności), po wartości powodujące fizyczne odczucie bólu – 130 dB (granica bólu).
Hałas może wywierać niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka, świat zwierzęcy i roślinny. Szkodliwość hałasu zależy od jego natężenia i częstotliwości, charakteru zmian w czasie, długotrwałości działania. Szczególnie dokuczliwy jest hałas występujący w postaci pojedynczych impulsów dźwiękowych (trzask, huk) lub w postaci ciągu takich impulsów.
W widmie hałasu mogą występować składowe w zakresie infra- i ultradźwięków, które wywierają dodatkowy szkodliwy wpływ na organizm ludzki.
ŹRÓDŁA HAŁASU I WIBRACJI
W dzisiejszym zurbanizowanym świecie mamy do czynienia z powszechnością występowania zjawisk hałaśliwych i wibracyjnych. Występują one zwłaszcza w dużych miastach, wzdłuż tras komunikacyjnych, wokół obiektów przemysłowych i usługowych o charakterze wytwórczym..
Fizycznymi źródłami hałasu w środowisku są najczęściej:
– maszyny, urządzenia i narzędzia (np. młoty pneumatyczne, sprężarki, wiertarki, szlifierki);
– część procesów technologicznych generujących hałasy aerodynamiczne (np. zrzuty pary pod ciśnieniem);
– pojazdy komunikacji drogowej, szynowej, lotniczej, wodnej;
– inne pojazdy (ciągniki rolnicze, maszyny budowlane itp.);
– urządzenia komunalne (windy, hydrofory, transformatory, pompy).
Ze wzglądu na źródło i miejsce występowania hałasu, wyróżnia się hałas: przemysłowy, komunikacyjny (drogowy, kolejowy, lotniczy), komunalny (osiedlowy), mieszkaniowy (domowy).
WPŁYW HAŁASU NA ORGANIZM CZŁOWIEKA
Hałas ma wpływ na zdrowie i kondycję człowieka. Jego działanie można rozpatrywać w trzech płaszczyznach:
· bezpośrednie na ucho środkowe i wewnętrzne
· pośrednie na układ nerwowy i psychikę
· na zasadzie odruchu – na inne narządy
Szkodliwość działania hałasu na organizm człowieka objawia się zmęczeniem, gorszą wydajnością nauki, trudnościami w skupieniu uwagi, zaburzeniami orientacji, drażliwością, podwyższeniem ciśnienia krwi, bólem i zawrotami głowy, czasowym lub trwałym uszkodzeniem słuchu. U małych dzieci hałas budzi duży niepokój, niepewność, zagubienie, powoduje płacz.
Nie wszyscy są jednakowo wrażliwi na pohałasowe uszkodzenie słuchu. Istnieją czynniki predysponujące zależne od genów, ogólnego stanu zdrowia, warunków środowiskowych.
Najbardziej wrażliwi na działanie hałasu są ludzie młodzi i małe dzieci. Szczególnie narażone są osoby, u których w rodzinie występuje niedosłuch, osoby długo przebywające w głośnym otoczeniu, aktualnie chore, leczone lekami potencjalnie uszkadzającymi słuch, cierpiące na stany zapalne uszu, szumy uszne, nadwrażliwość słuchową, wreszcie same mające niedosłuch, który w wyniku przebywania w hałasie może się pogłębić.
OCHRONA PRZED HAŁASEM
W celu ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego przed hałasem należy podjąć działania zmierzające do:
Przeanalizowania i wprowadzenia koniecznych zmian w inżynierii ruchu drogowego:
– wprowadzenia stref ograniczonego ruchu lub całkowitej eliminacji pojazdów z wybranych ulic i rejonów miasta,
– poprawienia organizacji ruchu gwarantującej płynność jazdy,
– budowę obwodnic miejskich,
– ukończenie pierwszej i budowę następnych linii mera
– poprawy stany nawierzchni ulic i torowisk tramwajowych,
– budowę ścieżek rowerowych,
– stworzenia systemu preferencji dla komunikacji zbiorowej, rozwijanie systemów "Park and Ride" (dojazd do przystanku komunikacji zbiorowej, zaparkowanie pojazdu i kontynuowanie podróży komunikacją zbiorową),
– wyeliminowania z produkcji oraz stopniowe eliminowanie z użytkowania środków transportu, maszyn i urządzeń, których hałaśliwość nie odpowiada standardom Unii Europejskiej;
Zmniejszenie uciążliwości związanej z istniejącym poziomem hałasu poprzez:
– budowę ekranów i przegród akustycznych,
– zwiększenie ilości izolacyjnych pasów zadrzewień,
– stosowanie dźwiękochłonnych elewacji,
– wymianę okien na dźwiękoszczelne w domach mieszkalnych przy trasach intensywnego ruchu;
Opracowania kompleksowego planu akustycznego oraz prowadzenie odpowiedniego planowania przestrzennego, które pozwoli na:
– ocenę uciążliwości lub zagrożeń hałasem,
– zakwalifikowanie istniejących obiektów i obszarów do odpowiednich stref akustycznych, uniknięcie pomyłek lokalizacyjnych przy budowie nowych obiektów, w tym lokalizowanie nowych miejsc pracy w obszarach charakteryzujących się mniejszym natężeniem ruchu komunikacyjnego,
– programowanie przewidywanego poziomy hałasu innych jego parametrów, dobór metod i środków zmierzających do ograniczenia i utrzymania na możliwie niskim poziomie,
– analizę trendów zachodzących w klimacie akustycznym,
– rozstrzygnięcie spraw związanych ze zwalczaniem hałasu, nakładanie kar i odszkodowań, rozpatrywanie skarg i wniosków mieszkańców oraz podejmowanie decyzji dotyczących likwidacji źródeł hałasu;
Ograniczenie liczby lotów samolotów szczególnie w porze nocnej;
Rozwinięcia systemu monitoringu lokalnego poprzez:
– opracowanie programu monitoringu lokalnego
– uruchamianie (u latach 2002 lub 2003) stacji monitoringu całodobowego, w punktach szczególnej uciążliwości hałasu drogowego,
– prowadzenie monitoringu okresowego w kilku wybranych punktach miasta;
Prowadzenia działalności edukacyjnej o zagrożeniu środowiska i zdrowia ludzkiego hałasem.
Notatka: „Występujące w środowisku dźwięki niepożądane lub szkodliwe dla zdrowia człowieka określamy mianem hałasów. Hałas może wywierać niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka, świat zwierzęcy i roślinny. Dzwięk powyżej 130 dB powoduje u człowieka fizyczny ból. Szczególnie dokuczliwy jest hałas występujący w postaci pojedynczych impulsów dźwiękowych (np. trzask, huk). Szkodliwość działania hałasu na organizm człowieka objawia się zmęczeniem, gorszą wydajnością w nauce, trudnościami w skupieniu uwagi, zaburzeniami orientacji, drażliwością, podwyższeniem ciśnienia krwi, bólem i zawrotami głowy, czasowym lub trwałym uszkodzeniem słuchu.”
