Edukacja zdrowotna jest w Polsce zaniedbana, a zdrowiu reprodukcyjnemu poświęca się bardzo mało uwagi. Według mnie we współczesnej rodzinie niestety rzadko mają miejsce partnerskie stosunki między rodzicami i dziećmi, w następstwie czego w wielu domach rzadko dochodzi do rozmów na temat zdrowia, a w tym spraw dotyczących rozrodu i życia seksualnego.
Szkodliwe działanie nałogów
Przed zajściem w ciążę każda przyszła mama powinna dokonać swego rodzaju „zdrowotnego rachunku sumienia”. Warto pomyśleć o tym, że niektóre nawyki czy nałogi mogą źle wpłynąć na przebieg ciąży i stan dziecka.
Palenie
Najpowszechniejszym i najbardziej szkodliwym nałogiem jest niewątpliwie przewlekły nikotynizm. W dymie papierosów znajdują się: 1) tlenek węgla, łączący się z hemoglobiną i upośledzający w ten sposób dostępność tlenu dla tkanek matki i płodu, 2) nikotyna, powodująca skurcz naczyń krwionośnych – efekt jak powyżej, 3) ponad 400 związków o działaniu rakotwórczym. Ta informacja wystarczy, aby uzmysłowić sobie, że ciężarna kobieta truje swoje dziecko każdym wypalonym papierosem. Palący papierosy mąż jest także obciążeniem dla rozwijającego się płodu. Bierne palenie wcale nie ustępuje paleniu czynnemu. Palenie papierosów jest jedną z przyczyn poronień, przedwczesnego odklejania się łożyska, łożyska przodującego i rodzenia się dzieci o niskiej wadze. Umieralność noworodków palących matek jest zwiększona, a rozwój tych dzieci, które przeżyją – opóźniony. Tak więc rzucenie papierosów jeszcze przed zajściem w ciążę dotyczy obojga rodziców!
Alkohol
Alkohol jest kolejnym czynnikiem niekorzystnie wpływającym na płód, jednak negatywny wpływ palenia papierosów na wagę płodu i noworodka jest trzy razy większy niż picia alkoholu. Nałogowy alkoholizm powoduje: upośledzenie wzrastania płodu, uszkodzenie układu nerwowego wpływające na intelekt i zachowania, a także wady rozwojowe. Tak więc rzuć palenie i nie pij alkoholu jeszcze przed zajściem w ciążę!
Narkotyki
Coraz częściej młodzi ludzie zażywają narkotyki – terminem tym obejmuje się liczną grupę związków chemicznych: kokainę, heroinę, marihuanę, amfetaminy, barbituraty, LSD itd. Narkomania często wiąże się z ubóstwem, nikotynizmem i brakiem opieki przedporodowej, co też oczywiście wpływa na stan płodu i noworodka. Jedynym swoistym następstwem przyjmowania niektórych narkotyków jest zespół głodu narkotykowego u noworodka.
Jakie badania powinno się wykonać przed zajściem w ciążę?
Badanie morfologii krwi pozwoli na wykrycie w czas niedokrwistości i umożliwi podjęcie jej leczenia przed ciążą, ogólne badanie moczu ujawni niekiedy skrycie przebiegające choroby dróg moczowych, które też powinno się wykluczyć przed ciążą. Każda przyszła mama powinna znać swoją grupę krwi i czynnik Rh. Powinna wiedzieć, czy jest uodporniona na zakażenie wirusem różyczki (jeżeli chorowała na różyczkę w dzieciństwie lub była zaszczepiona, to będzie mieć odpowiednio wysoki poziom przeciwciał przeciwróżyczkowych), jeżeli nie jest uodporniona, to warto by się zaszczepić. Celowe jest także wykonanie testu na kiłę (nierozpoznana kiła może zdewastować płód) oraz żółtaczkę zakaźną typu B i ewentualnie zaszczepienie się przeciw wirusowi powodującemu tę chorobę (w związku ze zwiększoną częstością kontaktów z materiałami potencjalnie zakażonymi, ciąża wiąże się z ryzykiem zachorowania mamy na tę postać zapalenia wątroby).
Badanie w kierunku zakażenia wirusem HIV
Od dziesiątek lat nikt nie protestuje przeciwko „obowiązkowemu” wykonywaniu podczas ciąży testu na kiłę, zaś inna choroba przenoszona drogą płciową, a mianowicie AIDS, stanowi temat tabu. Zakażenie wirusem HIV może przebiegać bezpostaciowo, można i powinno się je leczyć, a terapia kobiety ciężarnej może zapobiec zakażeniu jej dziecka tą chorobą. Tak więc moim zdaniem każda przyszła mama powinna zrobić „rachunek sumienia”, i zastanowić się nad tym, czy celowe jest wykonanie testu na zakażenie wirusem HIV.
Warto też, aby przyszłe mamy mające w domu kota, a także lubiące jeść surowe mięso (tatar z jajeczkiem oraz carpaccio), a także „oprawiające” surowe mięso i nie mające skłonności do dokładnego mycia rąk po tej czynności, wykonały badania serologiczne mające na celu wykluczenia istnienia zakażenia toksoplazmozą. Toksoplazmoza może być przyczyną poronień, a także ciężkiego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, czyli mózgu dziecka. Przyszłe mamy pracujące w stałym kontakcie z dziećmi (przedszkole, szkoła podstawowa), powinny brać pod uwagę możliwość zakażenia się wirusem cytomegalii – wykonanie odpowiednich testów serologicznych może upewnić je co do braku zagrożenia tą infekcją.
Dieta kobiet pragnących zajść w ciążę
Dieta kobiety pragnącej zajść w ciążę powinna być zrównoważona i musi zawierać 4 główne grupy pokarmów: 1) warzywa i owoce, 2) chleb i produkty zbożowe, 3) mleko i nabiał oraz 4) mięso (chude), drób, ryby, orzechy i rośliny strączkowe. Przyszłe mamy wegetarianki powinny spożywać dziennie 6 g białka więcej niż zwykle. Pokarmy należy przygotować z minimalną dodatkową ilością tłuszczu (a zwłaszcza wysoko-nasyconego), ograniczyć ilość spożywanej soli i „białego” cukru, każdego dnia pić wystarczającą ilość płynu i unikać alkoholu oraz kofeiny. Panie pragnące zajść w ciążę oprócz kwasu foliowego (najlepiej w dawce 5 mg) mogą także przyjmować preparaty wielowitaminowe, zaś wegetariankom i kobietom przed kolejną ciążą należą się dodatkowo preparaty żelaza.
Gdy planuje się zajście w ciążę, a ma się już 35 i więcej lat, a także gdy w rodzinach obojga potencjalnych rodziców występowały choroby uwarunkowane genetycznie, warto zasięgnąć porady w zakładzie genetyki klinicznej. Specjalnej uwagi wymagają na pewno pragnące zajść w ciążę panie chore na serce, nadciśnienie, cukrzycę, z zaburzeniami czynności tarczycy, przysadki i innymi przewlekłymi schorzeniami. Konieczna jest tu wizyta u odpowiedniego specjalisty – położnik powinien zapoznać się z jego opinią podczas wizyt przedkoncepcyjych. Warto również zadbać o stan swego uzębienia, zaś przyszłym mamom noszącym okulary nie zaszkodzi wizyta u okulisty.
Należy przede wszystkim zachować zdrowy rozsądek, spojrzenie na siebie i męża z miłością, ze spokojem czekać na jedno z najszczęśliwszych i najfajniejszych wydarzeń życiowych.
ŻYCIE JEST PIĘKNE !!!
Prof. Janusz Kretowicz
Źródło: zdrowedziecinstwo.pl
