Częstą przyczyną są choroby przenoszone drogą płciową, które są również czynnikami ryzyka nowotworów narządów płciowych u kobiet. Poronieniom samoistnym ulega około 11 % ciąż. Nie jest znana częstość poronień sztucznych. Odsetek noworodków z małą masą ciała zmniejszył się w ostatnim okresie i wyniósł w 1996 roku 6,4 %, ale nadal wcześniactwo jest poważnym problemem społecznym i medycznym.
1,5 % małżeństw zawieranych jest przez kobiety w wieku przed 17 rokiem życia, współczynnik płodności w grupach kobiet przed 19 rokiem i po 40 roku życia wyniósł w 1997 roku odpowiednio 19,5 i 5,5 (urodzenia żywe na 1000 kobiet w danym wieku). Ogólny współczynnik dzietności kobiet obniżył się do wartości 1,51 w 1997 roku. Nie zapewnia to zastępowalności pokoleń.
Rezultaty badań opinii kobiet w wieku rozrodczym wykonane w trzech województwach w Polsce w 1995 roku wskazują, że jakość opieki medycznej nad tą grupą nie jest satysfakcjonująca. Okazało się, że tylko 1 % kobiet ciężarnych zgłasza się do lekarza przed planowaną ciążą. Niedostateczna jest jakość poradnictwa w zakresie planowania rodziny. Opieka przedkoncepcyjna dotyczy wszystkich kobiet w wieku rozrodczym, które nie są w ciąży, niezależnie od tego czy planują ciążę czy nie. Udowodniono, że stan zdrowia kobiety przed ciążą wywiera znaczący wpływ na prawidłowy przebieg ciąży i rozwój dziecka przed i po narodzinach. Wdrożenie opieki przedciążowej zapewnia później wczesne objęcie opieką kobiety ciężarnej, co z kolei zmniejszyć powinno częstość wad wrodzonych u dzieci i poronień samoistnych.
Uważa się w ponad 50 % stan zdrowia społeczeństwa uwarunkowany jest zachowaniem, stylem życia. Uzasadnione są więc działania mające na celu oddziaływanie na populację kobiet w kierunku promocji odpowiednich, prozdrowotnych zachowań.
II. Obszary działań wymagające poprawy
Poprawa stanu zdrowia matki i dziecka jest możliwa poprzez następujące działania w opiece przedciążowej podejmowane u kobiet nieciężarnych planujących lub nieplanujących powiększenie rodziny:
dostępność i odpowiednia jakość poradnictwa przedciążowego obejmującego między innymi planowanie rodziny prewencja i wczesne wykrywanie nowotworów wczesne wykrywanie i leczenie chorób przenoszonych drogą płciową badania przesiewowe w kierunku niektórych zakażeń i ewentualnie szczepienie prewencję niektórych zaburzeń rozwojowych poprawę stanu odżywienia prozdrowotny styl życia (np. zaprzestanie palenia papierosów) optymalny stan zdrowia u przewlekle chorującychocena ryzyka chorób genetycznie uwarunkowanych
III. Problemy w opiece przedkoncepcyjnej:
1.Wiek kobiety
2.Praca zawodowa
3.Palenie papierosów
4.Inne nałogi
5.Waga ciała (dieta)
6.Istniejące choroby
7.Przyjmowane leki
8.Stan zdrowia męża
9.Nieprawidłowy przebieg poprzednich ciąż (porodów)
10. Profilaktyka niektórych wad rozwojowych przy pomocy kwasu foliowego
11. Choroby uwarunkowane genetycznie w rodzinie
12. Obserwacja cyklu miesięcznego (temperatury ciała)
13. Ocena płodności
14. Poradnictwo dotyczące metod planowania rodziny
15. Poradnictwo w przypadkach zaburzeń płodności
16. „Ochrona” drugiej fazy cyklu miesięcznego
17. Badanie obecności przeciwciał różyczkowych, ewentualnie szczepienie i odłożenie ciąży o 3 miesiące
18. Ocena stanu odporności przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby, ewentualnie szczepienie
19. Ocena obecności przeciwciał przeciwko Toksoplasma Gondi
20. Ocena obecności przeciwciał przeciwko HIV
21. Wykonanie badań WR, grupy krwi i Rh, ewentualnie przeciwciał anty Rh, morfologii krwi, moczu, badania cytologicznego
22. Zaprzestanie stosowania metod planowania rodziny
23. Wczesne zgłoszenie się do lekarza podczas ciąży
V. Cele
A. Odległy
Poprawa stanu zdrowia matek i dzieci poprzez poprawę jakości opieki w okresie przedciążowym
B. Krótkoterminowy
poprawa do końca 2006 roku poradnictwa przedciążowego aby uzyskać znaczący wzrost odsetka kobiet ciężarnych, które przed ciążą zgłosiły się do lekarza w celu uzyskania porady uzyskanie poprawy jakości porad przed ciążą, uwzględnienie w ich treści najważniejszych problemów wpływających na zdrowie matek, dzieci, zwiększających szansę bezpiecznego macierzyństwa i prawidłowego rozwoju potomstwa.
Źródło: Instytut Matki i Dziecka
